Քանի դեռ լավագոււյն ներդրումը բարեգործությունն է

    Հայաստանը մտել է հետընտրական շատ պատասխանատու փուլ, որտեղ ապասման ռեսուրսն արդեն սպառվում է, իսկ արդյունքները չափելիություն են պահանջում տնտեսության մեջ: Ներդրումների ապահովումը, բնականաբար, չափման առաջին միավորն է: Առանց ներդրման՝ ցանկացած խոստում, դրայվոտ նախաձեռնություն,  կինոյի տղայի վարքագիծ ու նիստուկաց, դատարակ խոսքեր են: Փաստը մնում է  փաստ, որ իրական խոշոր ներդրումներ առայժմ չկան: Արտերկրի հնարավոր ներդրումները, որոնք կապված են արտերկրի հաջողակ հայերի անվան հետ, այս  պահին արտահայտվում են առավելապես բարեգործության տեսքով: Եթե Հայաստանը դրսից ստանար այնքան ներդրում, որքան բարեգործական նվիրատվություն, ապա վստահաբար տնտեսության վիճակը շատ ավելի լավ կլիներ: Որքան էլ որ Հայաստանի վարչապետն ու նախագահը ներդրումների երաշխիքներ են տալիս, խոսվում է ներդրողների ակումբի ստեղծման մասին, բայց փաստ է, որ լուրջ գործարարների համար մեծ մասամբ Հայաստանը դիտվում է բարեգործության և ոչ թե բիզնեսի երկիր: Բարեգործության պարագայում ամեն ինչ կարծես թե հասկանալի ու պարզ է. դա հոգու պարտք է, որ քիչ թե շատ հաջողության հասած մարդը գերադասում է տալ իր հայրենիքին: Իհարկե, բարեգործությունը շատ կարևոր առաքելություն է, և մենք շնորհակալ ենք Հայաստանի բոլոր բարեգործներին: Բայց Հայաստանին օգնելու համար բարեգործություն պետք չէ, պետք են բիզնես պրոյեկտներ: Նույն Ռուբեն Վարդանյանը ինչու Հայաստանում բարեգործական նպատակով ԻԴԵԱ հիմնադրամ է ստեղեծել և միջազգային դպրոց է հիմնում /սա շատ խոշոր ներդրում է/, մինչդեռ բիզնես նախագիծ անելու լուրջ քայլ այդպես էլ չի նախաձեռնում: Կարեն Կարապետյանի ստեղծած ներդրողների ակումբի  անդամները, որոնք հայտնի և կայացած գործարարներ են, ինչո՞ւ Հայաստանում ներդրում չեն կատարում: Պատճառը պարզ է, որովհետև նախ չկա վստահություն, և երկրորդ՝ իրականում չկան բիզնես միջավայր և տեսլական:  Տեսլականի և բիզնես միջավայրի բարելավման մասին շատ է խոսվում, բայց խոշոր հաշվով դրանք միֆ են, գեղեցիկ բլեֆ, որոնց տակ որևէ կոնկրետություն չկա: ՀՀ կառավարությունը կարող է մատնանշել մի ոլորտ, առաջարկել կոնկրետ որևէ ծրագիր, որտեղ 1 մլն դոլար ներդնելու պարագայում կարելի է, օրինակ, 2 տարվա ընթացքում այդ գումարը ետ ստանալ, և աշխատել 1-2- տոկոս շահութաբերությամբ: Պարզ է չէ՞, որ 1 մլն դոլար ներդնողը պիտի վստահ լինի, որ այդ փողը ետ կբերի և գոնե ամսական 10-20 հազար դոլար էլ շահույթ կստանա: Նման ծրագրային առաջարկ իրականում Հայաստանում չկա, իսկ լինելու դեպքում էլ կարելի է չկասկածել, որ օլիգարխները շատ արագ այդ նախագիծն իրենցով են անելու: Թող ոչ ոք չկասկածի, որ եթե նման մրցունակ ծրագիր լինի, ներդրողները իրար գլուխ են ջարդելու: Կառավարության վերջին նիստի ժամանակ հայտարարվեց, որ Հայաստանի կառավարության և «Հայաստանի ներդրողների ակումբ» փակ ոչ հրապարակային պայմանագրային ներդրումային ֆոնդի միջև կստորագրվի փոխըմբռնման հուշագիր:  Որպես հեռանկարային ոլորտ կառավարությունը առաջարկում է մեծածավալ մասնավոր ներդրումներ ուղղել դեպի էներգետիկան, այդ թվում այլընտրանքային էներգիայի արտադրությունն ու էներգետիկ ենթակառուցվածքները, զբոսաշրջային ենթակառուցվածքները, հանքարդյունաբերությունը, տեղեկատվական և հեռահաղորդակցության տեխնոլոգիաները (ՏՀՏ), մշակող արդյունաբերությունը: Ներդրողների ակումբի ստեղծմամբ՝ փաստացի կառավարությունը պաշտոնապես ընդունում է, որ կա վստահության պակաս, և ներդնողների ակումբը փորձելու է  միջնորդ լինել այլ երկրների բիզնես համայնքի և Հայաստանի միջև: Բայց քանի որ ներդնողների ակումբի անդամները բավականին ճանաչված, հաջողակ բիզնեսմեններ են, ունեն լայն շրջանակներ, բազմաթիվ գործընկերներ տարբեր երկրներում, և ամենկարևորը ունեն փող, ապա պարզից էլ պարզ է, որ մինչև իրենք անձամբ չվստահեն և ներդրում չկատարեն Հայաստանում, արտերկրի որևէ այլ գործարար նրանց պարզապես չի հավատա և այստեղ գործ չի դնի: Լավագույն դեպքում Հայաստանում ներդրում կատարելու ավանդական ձևը ՝բարեգործությունը փորք-ինչ զարգացում կապրի:   Հայկ  Դավթյան