Բազմաշերտ զարգացման հեռանկարները՝ անհանգստացնող լրջագույն վտանգների ֆոնին
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Չորրորդ արդյունաբերական հեղափոխությունը, որին անդրադարձել ենք հիմնական առանձնահատկությունների տեսանկյունից, ներկայացնում է նաև արդի տեխնոլոգիական զարգացման ամենախոր և ամենաբազմաշերտ փուլը, ինչն արմատապես փոխում է արտադրության, տնտեսության և հասարակական կյանքի բոլոր ոլորտները։ Այս երևույթը, որը սկիզբ է առել 21-րդ դարի առաջին տասնամյակներում, ներառում է արհեստական բանականության, ինտերնետի, մեծ տվյալների, ռոբոտաշինության, կիբեր-ֆիզիկական համակարգերի, ամպային տեխնոլոգիաների և այլ առաջադեմ նորարարությունների սերտ ինտեգրումը արտադրական և սպասարկման գործընթացներում։ Սակայն այս տեխնոլոգիական հեղափոխությունը, չնայած իր բազմաթիվ առավելություններին և հեռանկարներին, ստեղծում է բազմաթիվ բարդ մարտահրավերներ, որոնք պահանջում են համակարգված և խոր վերլուծություն, քանի որ դրանք ազդում են մարդկային քաղաքակրթության գրեթե բոլոր ասպեկտների վրա։
Առաջին և, թերևս, ամենակարևոր մարտահրավերներից մեկն աշխատանքի շուկայի արմատական վերափոխումն է, որն իր հետ բերում է աշխատուժի մեծածավալ տեղաշարժի, կրթության և հմտությունների ձեռքբերման վերաիմաստավորման անհրաժեշտություն։ Ավտոմատացումը և արհեստական բանականությունն աստիճանաբար փոխարինում են ավանդական մասնագիտությունների մեծ մասին, մասնավորապես խոսքն այն աշխատատեղերի մասին է, որոնք պարունակում են կրկնվող և ստանդարտացված գործառույթներ։ Արտադրական գծերում ռոբոտների ներդրումը, լոգիստիկայում անօդաչու սարքերի և ինքնավար տրանսպորտի օգտագործումը, սպասարկման ոլորտում չաթբոտների և վիրտուալ օգնականների տարածումը, ֆինանսական հատվածում ալգորիթմային առևտրի զարգացումը նշանակում են, որ միլիոնավոր մարդիկ ամբողջ աշխարհում կանգնած են իրենց մասնագիտական գործունեության կորստի և տնտեսական անապահովության առաջ։ Հարցը չի վերաբերում միայն ցածր որակավորում պահանջող աշխատանքներին, այլ նաև միջին և նույնիսկ բարձր որակավորում նախատեսող մասնագիտություններին, ինչպիսիք են իրավաբանությունը, հաշվապահությունը, հատկապես ռադիոլոգիայի ոլորտի բժշկությունը և բազմաթիվ այլ մասնագիտություններ, որտեղ արհեստական բանականությունը արդեն հիմա ցուցաբերում է մարդկային կատարողականի հավասար կամ նույնիսկ գերազանցող արդյունքներ։
Այս համատեքստում առանձնահատուկ մտահոգություն է հարուցում կրթական համակարգի անկարողությունը՝ արագ հարմարվել նոր իրականությանը։ Ավանդական կրթական հաստատությունները շարունակում են պատրաստել ուսանողներին այնպիսի մասնագիտությունների համար, որոնք կարող են արդեն անհետանալ կամ արմատապես փոխվել նրանց ավարտելու պահին։
Աշխատանքային անհամամասնությունը, այսինքն՝ տարբերությունը աշխատաշուկայի պահանջարկի և աշխատուժի առկա հմտությունների միջև, աստիճանաբար մեծանում է՝ ստեղծելով սոցիալական և տնտեսական ճգնաժամի լուրջ հավանականություն։
Յուրաքանչյուր երկիր կանգնած է ուղղակի իր ամբողջ կրթական համակարգը վերանայելու խնդրի առաջ՝ սկսած դպրոցական կրթությունից մինչև բարձրագույն ուսում, ինչը պետք է ապահովի անընդմեջ մասնագիտական զարգացում, որպեսզի քաղաքացիներն օժտվեն հմտություններով, որոնք անհրաժեշտ են թվային տնտեսության մեջ հաջողության համար։ Սակայն պարզ չէ, թե կրթական հաստատությունները, որոնք հիմնվել են տասնամյակների ավանդույթների և գործելակերպի վրա, որքանով են կարողանում արագ և արդյունավետորեն փոխվել։
Զուգահեռ՝ թվայնացման արագացումը առաջ է բերում սոցիալ-տնտեսական անհավասարության խորացման շոշափելի հավանականություն։
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
Հետևեք մեզ Viber-ում
