Գործարք, թե՞ անցնցում իշխանափոխություն

Արցախի հերոս Վիտալի Բալասանյանի պաշտոն ստանալը շարունակում է հասարակական եւ քաղաքական շրջանակների քննարկումների ծիրում մնալ։ Ոմանք համարում են, որ տեղի է ունեցել գործարք եւ Բալասանյանը տրվել է այդ գործարքին, ոմանք վստահ են, որ Արցախում, այսպես կոչված անցնցում իշխանափոխություն է կատարվում, եւ դե ֆակտո կառավարումը ստանձնում է Բալասանյանը։

Նախ հիշեցնենք, որ մինչ ԱԱԽ քարտուղարի պաշտոնում Վիտալի Բալասանյանին նշանակելը ԱՀ նախագահը հայտարարեց քաղաքական կոնսուլտացիաներ սկսելու եւ ազգային համաձայնության իշխանություն ձեւավորելու մասին՝ «հանուն հայրենիքի անվտանգության ու զարգացման եւ ժողովրդի բարօրության»։ Մամուլում գրվեց նաեւ, որ Հարությունյանը Արցախում համագործակցության ձեռք է մեկնել նախկիններին, առաջարկել է մի կողմ թողնել նախկինում ունեցած բոլոր տարաձայնությունները եւ լծվել մի բուռ մնացած հայրենիքի ողնաշարն ուղղելու գործին։

Դրան հաջորդեց Վիտալի Բալասանյանի կոնտր հայտարարությունը, որով նախապայմաններ առաջ քաշեց, ասելով. պետք է փոխվեն Արցախի խորհրդարանի նախագահը, հանձնաժողովի նախագահները․«Արցախում անհրաժեշտ է վերանայել իշխանության բոլոր օղակները։ Սա պարտադիր պայման է։ Եվ մենք պետք է իմանանք, որ պարտվել է այդ իշխանությունը, ոչ թե բանակը, ոչ թե հայը, և պարտությունը պետք է դառնա դաս։

բ/ Նոր ձևավորված պետական մարմինները պետք է ունենան կարողություն և բարոյական իրավունք՝ աշխատանքի անցնել առանց պարտվողի հոգեբանության։
գ/ Անհրաժեշտ է զինված ուժերի նոր որակական վերակառուցում։
դ/ Անհրաժեշտ է ձևավորել համահայկական նոր օրակարգ՝ Սփյուռքի և Հայաստանի, ինչպես նաև Ռուսաստանի Դաշնության հետ աշխատանքի նոր ձևաչափեր և նոր բովանդակություն։ Վերափոխված իշխանությունը ինտենսիվ և լրիվ այլ տրամաբանությամբ պետք է սկսի աշխատել Սփյուռքի հետ»:

Սրանից հետո Հարությունյանը, թերեւս ընդունելով առաջադրված նախապայմանները, նրան նշանակեց ԱԱԽ քարտուղար։ Իհարկե, ճիշտ կլիներ, որ Նիկոլ Փաշինյանի դավաճան գործընկերոջ՝ Արայիկ Հարությունյանի նման մոլախոտների հետ ոչ թե համագործակցել, այլ հնարավորինս ազատվել դրանցից, մաքրել թեկուզ մի բուռ Արցախից, սակայն մյուս կողմից Վիտալի Բալասանյանին գոնե այս փուլում չարժե մեղադրանքներով դիմավորել։ Բանն այն է, որ դեռեւս երկու ամիս առաջվա Արցախի սահմաններն այսօր վեց անգամ կրճատվել են, էթնիկ բնաջնջման վտանգ է կախված արցախահայության գլխին, Արցախի պարտված իշխանությունը, ըստ էության, մեկուսացված է գերիների վերադարձի, անգամ սահմանները գծելու գործընթացից, նոր պատերազմի սպառնալիքը շարունակում է օդում կախված մնալ, սրան գումարած այն հանգամանքը, որ դեռ հստակ չէ հնարավոր է Արցախում մոտ ապագայում ընտրություններ կազմակերպել, միգուցե այս ամենը հաշվի առնելով Վիտալի Բալասանյանը որոշել է նոր ցնցումների չենթարկել բզկտված, հոշոտված հայրենիքը, եւ դե ֆակտո կառավարումն իր ձեռքը վերցնելով իրականացնել իշխանության անցնցում հեռացում։

Հակառակ պարագայում, երբ աչք կփակվի Արայիկ Հարությունյան-Փաշինյան հանցավոր զույգի դավաճանական քայլերի ու տեղի ունեցածի վրա, այո, միանշանակ կարող ենք գործարքի մասին խոսել։ Իսկ որ Արայիկ Հարությունյանը պարտավոր է բազում հարցերի պատասխանել, դրանում երկրորդ կարծիք լինել չի կարող՝ սկսած այն բանից, թե ինչու էր լռում, երբ Արցախի գեներալիտետին էր Փաշինյանը վարկաբեկում, երբ Արցախը նրա ներկայությամբ որպես մարզ էր ներկայացվում ու հետո պատմի, թե ինչու է հանդուրժել Փաշինյանի տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հրամանատարական շտաբում ներկայությունը։ Բնականաբար ինքն անձամբ տեղյակ է եղել Աննա Հակոբյանի բարոյական աջակցության ակտերի մասին, ինչու քայլեր չի ձեռնարկել այդ ակտերի արդյունքում ծնված դավաճանությունը նախապես կանխելու հարցում, ինչու պատերազմի օրերին Փաշինյանի հրահանգով այդ շտաբում արգելեց Արցախի գեներալիտետի, այդ թվում Վիտալի Բալասանյանի մուտքը։ Միգուցե նրա համար, որ ինքը «փայ» է ունեցել Նիկոլ Փաշինյանի եւ թուրքադրբեջանական գործարքից, համաձայն որի ասում են Արցախը վաճառել է 8-9 միլիարդ դոլարով։ Նախապես իմանալով այդ մասին, միգուցե, դրա համար է Արայիկ Հարությունյանը պատերազմից ամիսներ առաջ իր սեփականություն հանդիսացող կալվածքները վաճառել ՊՆ-ին, իսկ ՀԷԿ-ն էլ ադրբեջանցիներին։

Անի Սահակյան